Chương trình Thời sự thứ Ba, 30/06/2020

Tin nước Úc:

- Melbourne: Xét nghiệm virus corona qua nước bọt tại các điểm nóng COVID-19

- Victoria: Tu sửa các tòa nhà được xây dựng bằng vật liệu dễ cháy

- Victoria: Hỗ trợ người dân đi lại thuận tiện trong mùa dịch COVID-19

- Victoria: Chủ vật nuôi nên giữ mèo trong nhà để tránh trường hợp mèo bị bạo hành

- Victoria: Bắt buộc xét nghiệm hai lần đối với du khách vừa từ nước ngoài trở về

- Tin Úc: Cứ mười người Úc thì có bốn người có trải nghiệm tiêu cực trên mạng trực tuyến

- Victoria: Công bố Bản dự thảo Kế hoạch Tái thiết Khu đô thị Arden

- Di trú: Vùng Lãnh thổ Thủ đô sẽ áp dụng chương trình thí điểm để thu hút sinh viên quốc tế quay trở lại

- Tin vắn

Tin thế giới:

Các tàu chiến của Ấn Độ và Nhật Bản vừa có cuộc diễn tập hải quân tại khu vực gần eo biển Malacca ở Ấn Độ Dương. Cuộc diễn tập lần này diễn ra trong bối cảnh đặc biệt là Ấn Độ đang có tranh chấp biên giới với Trung Quốc. Hải quân Nhật Bản được đánh giá là một trong những đối tác quan trọng của hải quân Ấn Độ. Hai bên thường tiến hành các cuộc diễn tập nhằm tăng hiểu biết giữa hai nước. Hiện Ấn Độ và Nhật Bản đang nỗ lực hoàn tất thỏa thuận tương hỗ hậu cần quân sự nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược song phương. Ấn Độ cũng đã ký thỏa thuận tương tự với Mỹ, Pháp, Hàn Quốc, Singapore và Australia nhằm mở rộng tầm hoạt động của hải quân.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc thông báo sẽ áp đặt hạn chế thị thực đối với các công dân Mỹ có hành xử không đúng mực liên quan tới Đặc khu hành chính Hong Kong (Trung Quốc). Thông báo này được đưa ra sau khi Washington thông báo áp đặt những hạn chế thị thực đối với một số quan chức Trung Quốc liên quan tới vùng lãnh thổ này. Trong thời gian qua, Mỹ và Trung Quốc liên tục mâu thuẫn trong nhiều vấn đề. Chỉ trong hơn 1 tháng qua, quan hệ giữa hai cường quốc này luôn trong trạng thái đặc biệt căng thẳng. Hai bên liên tục có những hành động được coi là "đáp trả lẫn nhau" trong nhiều lĩnh vực. Đầu tháng 5 vừa qua, Mỹ ban hành quy định mới nhằm thắt chặt điều kiện cấp thị thực đối với các nhà báo Trung Quốc. Trong khi đó, Trung Quốc cũng tuyên bố trục xuất ít nhất 13 nhà báo Mỹ.

Ngày 29/6, Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell bày tỏ lo ngại về triển vọng phục hồi nền kinh tế Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh quốc gia này vẫn phải nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của dịch COVID-19. Phát biểu trước Ủy ban Dịch vụ tài chính Hạ viện Mỹ, Chủ tịch Fed cho biết sản lượng và tỷ lệ việc làm tại Mỹ vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước khi đại dịch COVID-19 xảy ra. Chính vì vậy, con đường phía trước của nền kinh tế Mỹ vô cùng bất ổn và sẽ phụ thuộc phần lớn vào khả năng khống chế virus SARS-CoV-2. Ngoài ra, ông Powell cũng khẳng định không thể có một sự phục hồi hoàn toàn cho tới khi mọi người tự tin về sự an toàn để tham gia vào các hoạt động.

Theo Reuters, hãng thông tấn Tasnim đưa tin công tố viên quân sự tỉnh Tehran, ông Gholam Abbas Torki cho biết vụ bắn rơi một máy bay của Ukraine ở Iran hồi tháng một do lỗi của con người và không phải là một chỉ thị từ giới chức quân sự cấp cao. Ông Torki khẳng định không có dấu hiệu cho thấy thảm kịch rơi máy bay đó là do một vụ tấn công mạng nhằm vào tên lửa hay hệ thống phòng không Iran, đồng thời nhấn mạnh rằng ba người đã bị bắt giữ liên quan tới vụ tai nạn này. Hồi tháng Một, các lực lượng vũ trang Iran đã thừa nhận "bắn nhầm" chiếc may bay vừa cất cánh từ Tehran đến Kiev, khiến toàn bộ 176 người trên máy bay thiệt mạng.

Theo Yonhap, giới chức Hàn Quốc ngày 29/6 thông báo Cơ quan Quản lý chương trình mua sắm quốc phòng (DAPA) đã ký một thỏa thuận sản xuất 20 máy bay huấn luyện nội địa mới cho không quân nước này. DAPA cho biết theo thỏa thuận trị giá 699 tỷ won (hơn 573 triệu USD), Trung tâm Công nghiệp vũ trụ Hàn Quốc (KAI) sẽ cung cấp 20 máy bay TA-50 Block-2. Những máy bay này sẽ được triển khai vào năm 2024. TA-50 Block-2 là phiên bản nâng cấp của máy bay huấn luyện T-50 do KAI chế tạo, vẫn đang hoạt động. Số máy bay mới sẽ thay thế các máy bay tiêm kích KF-16.

Khi đại dịch COVID-19 tấn công và làm đảo lộn cuộc sống của hàng triệu trẻ em trên toàn thế giới, UNICEF vẫn tiếp tục nỗ lực chuyển hàng cứu trợ thiết yếu đến các quốc gia bất chấp những hạn chế về vận tải và chuyên chở hàng hóa do tác động của đại dịch COVID-19. Tính từ đầu năm đến nay, UNICEF đã chuyển hàng cứu trợ thiết yếu gồm các trang thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) tới hơn 100 quốc gia để hỗ trợ ứng phó với đại dịch, trong đó có 7,5 triệu khẩu trang phẫu thuật, 2,8 triệu khẩu trang chuyên dụng (N95), gần 10 triệu găng tay, hơn 830.000 áo choàng phẫu thuật, và gần 600.000 mặt nạ bảo hộ. UNICEF đã chuyển hơn 550.000 bộ xét nghiệm và dự kiến sẽ chuyển thêm 912.000 bộ từ nay đến tháng 8, và đang chuyển hơn 16.000 máy tạo oxy đến 90 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Iran ra lệnh bắt 36 quan chức chính trị và quân sự Mỹ, trong đó có Tổng thống Donald Trump, liên quan đến vụ ám sát Tướng Qassem Soleimani và yêu cầu Interpol trợ giúp. Công tố viên Ali Alqasimehr của Tehran không tiết lộ rõ danh tính của những người khác ngoài ông Trump nhưng nhấn mạnh, Iran sẽ tiếp tục truy tố, ngay cả sau khi nhiệm kỳ Tổng thống của ông kết thúc. Alqasimehr cũng cho biết, Iran đã yêu cầu lệnh "truy nã đỏ" đối với ông Trump và những người khác. Đây là yêu cầu thực thi pháp luật ở cấp cao nhất do Interpol ban hành, có phạm vi trên toàn thế giới, yêu cầu tìm kiếm địa điểm và bắt giữ cá nhân được nêu tên. Hiện Interpol vẫn chưa đưa ra phản hồi gì khi được đề nghị bình luận về thông tin này. Dù Tổng thống Donald Trump không phải đối mặt với nguy cơ bị bắt, tuy nhiên, động thái trên của Iran càng làm leo thang căng thẳng quan hệ giữa Iran và Mỹ.

Ngày 29/6, một tòa án Pháp đã kết án 5 năm tù giam đối với cựu Thủ tướng nước này - François Fillon với tội danh lạm dụng chức quyền, sử dụng công quỹ để trả lương cho vợ của mình cho những công việc không có thực tại Quốc hội. Cùng với án tù trên, tòa án ra phán quyết buộc ông Fillon, 66 tuổi, phải nộp phạt 375.000 Euro và không được phép tham gia bất cứ cuộc bầu cử nào trong thập kỷ tới. Cùng với ông Fillon, vợ ông, bà Penelope Fillon lĩnh án phạt 3 năm tù treo và nộp khoản tiền phạt tương tự. Vụ bê bối đã khiến ông thất bại trong cuộc bầu cử Tổng thống Pháp năm 2017 trước đối thủ hiện là đương kim Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Cuộc "chia tay" nhọc nhằn giữa Mỹ và Trung Quốc

Ngày 23/6 vừa qua, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin tuyên bố nếu Bắc Kinh không cho phép doanh nghiệp Mỹ được cạnh tranh công bằng ở Trung Quốc, kinh tế hai nước sẽ tách rời. Tuyên bố của ông Mnuchin rất đáng chú ý bởi quan chức này luôn được nhìn nhận là nhân vật đại diện cho phe "bồ câu" đối với Trung Quốc trong chính quyền của Tổng thống Donald Trump. Ông Mnuchin cũng được dư luận nhìn nhận là người đại diện cho Phố Wall, vốn có lợi ích rất lớn ở Trung Quốc.

Vì vậy, tuyên bố "tách rời kinh tế" giữa Mỹ và Trung Quốc của Bộ trưởng Mnuchin kỳ thực đã khiến người ta cảm thấy kinh ngạc. Tuy nhiên, nếu nhìn ở một góc độ khác cũng có thể thấy hiện nay tình cảm bất mãn với Trung Quốc đang dâng cao ở Nhà Trắng, yêu cầu tách rời toàn diện với Trung Quốc đã trở thành "đúng đắn chính trị". Bốn ngày trước tuyên bố của ông Mnuchin, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khẳng định chắc nịch rằng tách rời toàn diện với Trung Quốc vẫn là một lựa chọn chính sách của Mỹ.

Nhiều chuyên gia phân tích bình luận cho rằng việc Mỹ gần đây thúc đẩy tách rời với Trung Quốc về kinh tế thương mại không phải "gió thổi nhà trống" mà xuất phát từ nhiều động cơ.

Thứ nhất, nhằm chuyển hướng dư luận về mâu thuẫn trong nước. Chính quyền của ông Donald Trump đang phải đối mặt với hàng loạt nhân tố bất lợi trong nước như nguy cơ đối mặt với làn sóng dịch bệnh thứ hai, kinh tế suy thoái, thất nghiệp gia tăng, bạo động leo thang… Người dân cảm thấy bất mãn trước việc phòng chống dịch bệnh không hiệu quả, phản ứng chậm chạp của chính phủ.

Theo điều tra mới nhất của chuyên trang thông tin chính trị RealClearPolitics.com, tỷ lệ ủng hộ ứng cử viên Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden và ứng cử viên Tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump lần lượt là 47,7% và 42,2%. Ông Trump không chỉ bị đối thủ dẫn trước về tổng thể, mà còn đứng sau tại các bang "lung lay" như Wisconsin, Florida, Pennsylvania, Michigan… Nhằm chuyển hướng dư luận khỏi những mâu thuẫn trong nước, củng cố sự ủng hộ, xoay chuyển cục diện tranh cử, cứng rắn với Trung Quốc trở thành chìa khóa duy nhất để ông Trump giải quyết vấn đề.

Thứ hai, xuất phát từ nhu cầu hiện thực của cuộc cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc. Cuối năm 2017, Mỹ đưa ra Báo cáo Chiến lược an ninh quốc gia (NSS) lần đầu tiên xác định Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chiến lược. Ngày 20/5 vừa qua, Washington công bố "Báo cáo chiến lược của Mỹ đối với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa", trong đó chỉ rõ Bắc Kinh đã lạm dụng trật tự quốc tế tự do và cởi mở, trong khi cố gắng tạo lập lại hệ thống quốc tế có lợi hơn cho Trung Quốc, gây ra nhiều thách thức cho lợi ích quốc gia của Mỹ.

Với các chỉ dấu nêu trên, việc tách rời với Trung Quốc là nhằm duy trì ưu thế của Mỹ, làm chậm lại sự trỗi dậy của Trung Quốc. Đồng thời, các biện pháp tách rời với Trung Quốc hiện nay mà Mỹ tiến hành là nhằm thực hiện chiến lược cạnh tranh với Trung Quốc.

Tuy nhiên, phải thấy rằng quan hệ Mỹ-Trung hiện nay khác xa với quan hệ Mỹ-Xô thời Chiến tranh Lạnh. Khi xưa, Mỹ-Xô tương đối độc lập về kinh tế thương mại. Nhưng quan hệ kinh tế thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay như "đường tơ trăm mối" hay nói như Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường là "trong anh có tôi, trong tôi có anh".

Xuất hiện trong chương trình The Hugh Hewitt Show vào ngày 23/6 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng thừa nhận Mỹ có một nền kinh tế hội nhập với Trung Quốc và thách thức đối với tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng của Mỹ bện chặt với kinh tế Trung Quốc.

Thực tế cũng cho thấy gần đây, mặc dù quan hệ Mỹ-Trung xuống dốc mạnh, nhưng căn cứ vào số liệu thống kê chính thức của Mỹ, giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc của Mỹ tháng 4/2020 đã tăng mạnh từ mức 6,8 tỷ USD (thấp nhất trong 10 năm) trong tháng 2/2020 lên 8,6 tỷ USD.

Giá trị nhập khẩu từ Trung Quốc cũng tăng mạnh từ mức 19,8 tỷ USD (thấp nhất trong 11 năm) của tháng 3/2020 lên 31,1 tỷ USD. Số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng cho thấy lượng đậu tương Mỹ xuất khẩu sang TQ tháng 4/2020 đã tăng hơn 2 lần so với tháng 3/2020, từ 208.505 tấn lên 423.891 tấn.

Muốn "ly hôn", Mỹ-Trung sẽ phải trả giá đắt, nhưng điều đó không có nghĩa cuộc "hôn nhân" Mỹ-Trung sẽ được vãn hồi. Rất có thể "phi Trung Quốc" sẽ không chỉ dừng ở các tuyên bố hay nhận định mà sẽ được hỗ trợ bằng các chính sách cụ thể. Đồng thời, Mỹ-Trung tách rời sẽ không diễn ra ồ ạt trên tất cả các phương diện mà trước mắt chủ yếu là về chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hiện nay, doanh nghiệp nước ngoài nói chung và doanh nghiệp Mỹ nói riêng đầu tư vào Trung Quốc cơ bản chia thành ba loại, không thể đồng loạt rút khỏi Trung Quốc. Cụ thể như sau:

Thứ nhất, đại bộ phận doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, sản xuất các sản phẩm liên quan tới an ninh quốc gia sẽ rút khỏi Trung Quốc do tác động từ phía chính quyền.

Theo tờ Economic Journal, dưới tác động của dịch bệnh, cộng thêm việc "thuyết Trung Quốc đe dọa" dấy lên, đặc biệt là việc các chính khách Mỹ tìm cách buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm về việc dịch bệnh lây lan khắp thế giới, các hành động nhằm vào Trung Quốc trong tương lai sẽ càng quyết liệt.

Họ sẽ tiếp tục nhấn mạnh tới an ninh quốc gia, yêu cầu doanh nghiệp sản xuất vật tư y tế, thuốc chữa bệnh, sản phẩm viễn thông, linh kiện công nghệ cao… đưa dây chuyền về nước hoặc sử dụng mệnh lệnh hành chính, đưa ra chính sách trợ cấp hay thậm chí buộc các doanh nghiệp này rời khỏi Trung Quốc, về nước hoặc tới các quốc gia, khu vực tin cậy/có thể kiểm soát/chung quan niệm giá trị.

Đại bộ phận doanh nghiệp loại này sẽ rút khỏi Trung Quốc và tốc độ rút khỏi Trung Quốc cũng nhanh nhất. Chuyên gia an ninh Mỹ Rebecca Grant cũng cho rằng Mỹ-Trung sẽ không tách rời một lần, nhưng sau đại dịch, các ngành nghề như sản xuất thuốc chữa bệnh, xây dựng mạng 5G, chính sách nông nghiệp, xuất nhập khẩu… sẽ có một diện mạo hoàn toàn mới. Trước tiên, ngành sản xuất thuốc chữa bệnh sẽ được đưa về Mỹ.

Thứ hai, các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu, có mật độ lao động cao bắt đầu dịch chuyển khỏi Trung Quốc để tránh thuế quan, phân tán rủi ro và xu thế này sẽ tiếp tục.

Trước đây, các doanh nghiệp loại này lợi dụng ưu thế cạnh tranh của Trung Quốc như nhân công giá rẻ, thực hiện ưu đãi đầu tư, có chuỗi cung ứng hoàn chỉnh… nên đã đặt nhà máy, công xưởng ở Trung Quốc để sản xuất những mặt hàng thế giới cần. Sản phẩm của các doanh nghiệp này chủ yếu phục vụ đời sống, có độ bao phủ rộng như giày dép, quần áo, đồ chơi, thực phẩm chế biến, đồ gia dụng…

Nhưng cùng với việc Trung Quốc hoàn thiện Luật Lao động, chi phí nhân công ở Trung Quốc tăng lên, cao hơn các nước Đông Nam Á, cộng thêm ảnh hưởng của chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, một số doanh nghiệp xuất khẩu Mỹ đã bắt đầu rời dây chuyền sản xuất sang Việt Nam, Myanmar…

Đầu năm 2020, Mỹ-Trung đã ký Thỏa thuận thương mại giai đoạn một, nhưng Mỹ chưa dỡ bỏ thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc. Thậm chí mới đây, Tổng thống Donald Trump còn đe dọa sẽ áp thuế trên 25% đối với hàng hóa Trung Quốc…, số lượng doanh nghiệp loại này rời khỏi Trung Quốc sẽ tăng lên.

Thứ ba, các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa tiêu thụ tại thị trường Trung Quốc sẽ không rời khỏi Trung Quốc trừ phi họ từ bỏ thị trường Trung Quốc.

Xem xét từ góc độ thương mại, loại doanh nghiệp này không thể rời khỏi Trung Quốc. Những tập đoàn khác thuộc doanh nghiệp loại này có thể kể đến là Toyota (năm 2019, doanh số bán ô tô của Toyota tại Trung Quốc đã vượt ở Nhật Bản), Tesla (bất chấp cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung vẫn quyết định xây dựng nhà máy ở Thượng Hải vì nhắm đến thị trường Trung Quốc)… Tuy nhiên, điển hình nhất có lẽ là Apple.

Một báo cáo của Ban Phát triển thuộc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Quốc vụ viện (Chính phủ) Trung Quốc chỉ rõ trong số 802 nhà máy thuộc 200 hãng cung ứng hàng đầu cho Apple thì có 382 nhà máy có địa chỉ ở Trung Quốc, chiếm 48%, cao gấp 3 lần so với ở Nhật Bản, nước đứng vị trí thứ hai về số lượng nhà máy sản xuất linh kiện cho Apple (128 nhà máy). Riêng tại Tô Châu, số nhà máy sản xuất linh kiện cho Apple đã là 75, gần gấp 3 lần so với tổng số nhà máy sản xuất linh kiện cho Apple ở Việt Nam (18 nhà máy) và Ấn Độ (8 nhà máy).

Về số lượng đã vậy, nhưng quan trọng hơn, 382 nhà máy sản xuất linh kiện cho Apple ở Trung Quốc cấu thành một hệ thống cung ứng điện tử hoàn chỉnh nhất toàn cầu. Đồng thời, Trung Quốc hiện là thị trường lớn thứ hai thế giới của Apple, đóng góp gần 20% doanh số bán hàng. Cho nên, Apple không thể di dời dây chuyền đi nơi khác, lắp ráp xong rồi lại vận chuyển về Trung Quốc để bán bởi việc này hoàn toàn đi ngược lại tính toán lợi ích của doanh nghiệp.

Tỷ giá đô la Úc so với đồng đô la Mỹ ngày 30/06/2020 là 1 AUD = 0.686 USD.

Tỷ giá đô la Úc so với Việt Nam Đồng ngày 30/06/2020 là 1 AUD = 15,999 VND.

Theo Trung tâm dự báo thời tiết, thứ Tư tại Sài Gòn, trời nhiều mây, có mưa rào, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 25 đến 32 độ.

Tại Hà Nội, trời nhiều mây, ngày nắng, có mưa dông, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 27 đến 36 độ.

Tại Adelaide, trời nắng, chiều tối có mưa rào, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 8–19 độ.

Tại Brisbane, trời nắng, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 11–23 độ.

Tại Sydney, trời nắng, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 9–21 độ.

Tại Melbourne, trời nắng, đêm có mưa rào, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 9–17 độ.

Cẩm Nhung