Chương trình Thời sự thứ Ba, 14/01/2020

Tin nước Úc:

- Victoria: Miễn thuế đối với các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi cháy rừng

- Tin Úc: Chính phủ Úc trợ cấp 50 triệu đô la để chăm sóc cho động vật hoang dã bị thương

- NSW: Chính quyền bang NSW sẽ chi thêm một tỷ đô la tiền trợ cấp khắc phục sau cháy rừng

- Victoria: Nỗi lo sợ ám ảnh các nhà máy sản xuất rượu vang ở phía Đông Bắc Victoria

- South Yarra: Bị đâm chém gục xuống vỉa hè, một người đàn ông tử vong

- Tin Úc: Đảng Lao động vượt qua Liên đảng về tỷ lệ ủng hộ của cử tri

- Di trú: Những thay đổi về di trú cần lưu ý trong năm 2020

- Số lượng đơn xin xây nhà được phê duyệt trong tháng Mười một 2019 đã khôi phục

- Tin vắn

Tin thế giới:

Căng thẳng giữa Mỹ - Iran dường như đã có dấu hiệu hạ nhiệt khi hai bên đều ra tín hiệu cho thấy họ muốn đối thoại để giảm bớt căng thẳng thay vì đối đầu. Mới đây nhất, trong cuộc gặp với Quốc vương Qatar Sheikh Al-Thani đang ở thăm Iran, cả Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei, Tổng thống Iran Rouhani đều nhất trí cho rằng hạ nhiệt căng thẳng là giải pháp duy nhất cho tình hình hiện nay trong khu vực. Về phía Mỹ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Mark Esper cho biết Tổng thống Mỹ sẵn sàng đàm phán với giới lãnh đạo Iran. Hiện, nhiều nước trên thế giới đang kêu gọi xúc tiến các hoạt động ngoại giao nhằm hạ nhiệt căng thẳng giữa Mỹ và Iran.

Ngày 13/1, nhà sáng lập WikiLeaks Julian Assange đã xuất hiện tại tòa án sơ thẩm Westminster ở Thủ đô London của Anh trong nỗ lực nhằm ngăn chặn bị dẫn độ tới Mỹ - nơi ông này phải đối mặt với những tội danh nghiêm trọng. Ông Assange đã được áp giải tới tòa án từ nhà tù Belmarsh, ngoại ô thủ đô London. Rất nhiều người ủng hộ ông đã có mặt bên ngoài tòa án. Tại phiên tòa, ông cùng các luật sư bào chữa phàn nàn về việc không được tạo điều kiện gặp mặt để chuẩn bị cho tiến trình lập luận phản bác trước yêu cầu của Mỹ dẫn độ ông này. Dự kiến, một phiên tòa kéo dài 5 ngày về vấn đề dẫn độ ông Assange sẽ diễn ra vào cuối tháng 2 tới. Nếu bị dẫn độ về Mỹ, ông Assange sẽ phải đối mặt với 18 cáo buộc tội danh theo đạo luật gián điệp, trong đó có tội danh tấn công hệ thống máy tính của Lầu Năm Góc. Tuy nhiên, nhà sáng lập WikiLeaks cho đến nay bác bỏ những cáo buộc trên, khẳng định việc làm của ông là đơn thuần là hoạt động tác nghiệp báo chí.

AFP đưa tin Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã cảnh báo rằng sự đối đầu quân sự với Iran sẽ tác động đến hòa bình và ổn định toàn cầu. Bình luận này được đưa ra khi ông bắt đầu thực hiện chuyến công du vùng Vịnh kéo dài 5 ngày với kỳ vọng giảm căng thẳng bùng nổ do vụ Mỹ giết hại một tướng hàng đầu của Iran. Thủ tướng Abe và Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman đã nhất trí phối hợp chặt chẽ về an ninh hàng hải ở khu vực và thảo luận về quyết định của Tokyo điều một tàu khu trục cùng 2 máy bay tuần tra P-3C đến Trung Đông để thực hiện hoạt động tình báo. Tuy nhiên, Nhật Bản sẽ không tham gia liên quân do Mỹ đứng đầu trong khu vực này.

Ngày 13/1, Nữ hoàng Anh Elizabeth II đã triệu tập một cuộc họp với sự tham gia của các thành viên Hoàng gia Anh để thảo luận cách thức giải quyết khủng hoảng, sau khi Hoàng tử Harry và vợ là cựu nữ diễn viên Mỹ Meghan Markle thông báo ý định rút khỏi cuộc sống Hoàng gia. Sau cuộc họp, nữ hoàng Anh đã gửi đến thần dân của nước Anh một tuyên bố dài với nội dung chính là về quyết định tách khỏi hoàng gia Anh của hoàng tử Harry và vợ. Trong tuyên bố của mình, nữ hoàng Anh nói bà ủng hộ quyết định của vợ chồng cháu trai. Kết thúc tuyên bố của mình, nữ hoàng Anh nói đây là vấn đề phức tạp của gia đình bà và cần có nhiều thời gian hơn để giải quyết. Bà khẳng định quyết định cuối sẽ được đưa ra trong vài ngày tới.

Quốc hội Hàn Quốc ngày 13/1 đã thông qua quyết định của Tổng thống Moon Jae-in chỉ định cựu Chủ tịch Quốc hội Chung Sye-kyun làm Thủ tướng. Tại phiên họp toàn thể của Quốc hội, 164 nghị sỹ trong tổng số 278 nghị sỹ tham gia bỏ phiếu đã ủng hộ đề cử ông Chung Sye-kyun làm ứng cử viên thủ tướng, trong khi 109 nghị sỹ phản đối, một nghị sỹ bỏ phiếu trắng và 4 phiếu bị cho là không hợp lệ. Ông Chung Sye-kyun nổi tiếng là người có kinh nghiệm và chuyên môn trong các vấn đề kinh tế. Ông từng có 17 năm làm việc cho một tập đoàn trong nước và giữ chức Giám đốc điều hành Tập đoàn Ssangyong vào đầu những 1990 trước khi bước chân vào chính trường. Sự lựa chọn của Tổng thống Moon Jae-in cho vị trí thủ tướng phản ánh nỗ lực hồi sinh nền kinh tế Hàn Quốc trong nửa sau nhiệm kỳ tổng thống 5 năm của ông.

Ngày 13/1, Anh đã triệu Đại sứ Iran để phản đối về việc nước này bắt giữ Đại sứ Anh tại Tehran vào cuối tuần qua. Theo người phát ngôn Thủ tướng Anh, việc Iran bắt giữ nhà ngoại Anh là sự vi phạm Công ước Vienna không thể chấp nhận và cần tiến hành điều tra vụ việc này. Người phát ngôn này nêu rõ London đang tìm mọi sự đảm bảo sự việc tương tự sẽ không tái diễn. Đại sứ Anh tại Iran, Rob Macaire đã bị bắt giữ hôm 11/1 sau khi một cuộc biểu tình bùng phát ngay tại lễ tưởng niệm 176 nạn nhân thiệt mạng trong vụ máy bay chở khách của Ukraine bị bắn nhầm và rơi tại Tehran hồi tuần trước. Giới chức Iran cũng đã xác nhận việc bắt giữ nhà ngoại giao này, song cho biết ông này đã sớm được trả tự do sau khi thân phận được xác nhận.

Chính quyền Mỹ ngày 13/1 đã chính thức bãi bỏ quyết định “gắn mác” thao túng tiền tệ đối với Trung Quốc mà Washington áp đặt lên Bắc Kinh vào mùa Hè 2019 - một dấu hiện cho thấy xu hướng hạ nhiệt căng thẳng giữa 2 cường quốc kinh tế sau gần 2 năm xung đột. Chỉ 2 ngày trước khi Tổng thống Donald Trump ký thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 theo kế hoạch với Trung Quốc, Bộ Tài chính Mỹ khẳng định trong báo cáo nửa năm một lần trình Quốc hội rằng, đồng Nhân dân tệ đã mạnh lên và Bắc Kinh không còn bị coi là một quốc gia thao túng tiền tệ. Báo cáo của bộ trên viết, trong thỏa thuận thương mại này, “Trung Quốc đã đưa ra những cam kết có thể thực thi nhằm kiềm chế hành động phá giá mang tính cạnh tranh và không sử dụng tỷ giá hối đoái của họ vì những mục đích cạnh tranh”.

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ William Barr ngày 13/1 khẳng định, Tổng thống Donald Trump có thẩm quyền ra lệnh tấn công sát hại Tướng Qasem Soleimani của Iran, đồng thời cho biết, Nhà Trắng đã tham vấn bộ của ông trước khi thực hiện vụ tấn công. Phát biểu trước báo giới, ông Barr nhấn mạnh, Tướng Soleimani là một “mục tiêu quân sự hợp pháp” và cuộc tấn công là một “hành động tự vệ hợp pháp." Ngày 3/1, Mỹ tiến hành không kích bằng máy bay không người lái nhằm vào sân bay quốc tế ở thủ đô Baghdad của Iraq khiến Tướng Qassem Soleimani, Tư lệnh đơn vị Quds thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cùng một tướng của Iraq thiệt mạng. Ngoại trưởng Iran Javad Zarif coi đây “là một hành vi gây hấn nhằm vào Iran và điều này đồng nghĩa với một cuộc tấn công có vũ trang vào Iran". Nhiều nước cũng chỉ trích vụ không kích của Mỹ vi phạm chủ quyền của Iraq và đẩy khu vực Trung Đông vào tình thế nguy hiểm.

Hai tháng sau trận lụt lịch sử, thành phố Venice của Italy lại đang rơi vào tình cảnh hoàn toàn trái ngược, đó là khô hạn đến mức những kênh đào đã gần như cạn nước. Hiện tượng này đã ảnh hưởng đến tuyến giao thông đường thủy tấp nập thường ngày. Những chiếc thuyền gondola đặc trưng của nơi đây đã phải nằm im, mắc cạn dưới các con kênh của Venice. Mặc dù thành phố của những kênh đào này thường trải qua việc nước dâng rồi lại rút theo thủy triều, nhưng đến nay, tình hình ngày càng trở nên bất thường. Tháng 11/2019, Venice đã phải trải qua trận lụt tồi tệ nhất trong hơn nửa thế kỷ, gây thiệt hại hơn 1 tỷ USD và khiến lượng du khách sụt giảm đến 40%.

Hãng tin Reuters trích lời Tổ chức Y tế thế giới, xác định rằng: virus viêm phổi lạ bùng phát tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc không lây chéo từ người sang người. Tuy nhiên, hôm 13/1, giới chức Thái Lan cũng vừa tuyên bố phát hiện ca đầu tiên nhiễm virus Corona mới, ca nhiễm này là một người phụ nữ Trung Quốc cũng đến từ Vũ Hán. Kết luận của WHO đưa ra trong bối cảnh nhiều quốc gia châu Á đang lo lắng về sự lây lan nhanh chóng của chủng virus này. Nhiều quốc gia châu Á đang có các biện pháp siết chặt kiểm tra thân nhiệt du khách xuất nhập cảnh để phát hiện các trường hợp nhiễm cúm.

Các nhà chức trách ở bang Kerala, miền Nam Ấn Độ đã phá sập 4 tòa chung cư cao cấp vì vi phạm luật môi trường. Cụ thể, các tòa nhà trên đã vi phạm quy định cấm xây dựng trong một khoảng cách nhất định so với biển, sông, hồ và các vùng nước khác ở thành phố Kochi. Hơn 300 chủ sở hữu căn hộ tại 4 tòa chung cư đã biểu tình và tuyệt thực để phản đối quyết định của tòa. Tuy nhiên, khi chính quyền ngắt nguồn cung cấp điện, họ buộc phải chấp hành và rời khỏi đây. Gần 2.000 người ở các khu dân cư gần đó cũng đã được sơ tán trước khi giới chức cho nổ mìn. Được biết, việc xây dựng vi phạm quy định về quy hoạch biển là một trong những nguyên nhân khiến thương vong trong các trận lũ lụt tăng cao.

Ít nhất 17 người đã tử vong trong đợt rét khắc nghiệt tại Afghanistan. Như vậy, số người tử vong do giá rét từ đầu năm đến nay tại Afghanistan đã lên tới 24 người. Số người tử vong dự kiến có thể còn tăng do Cơ quan Quản lý thiên tai nước này đang tiến hành thống kê con số đầy đủ. Afghanistan thường trải qua thời tiết khắc nghiệt vào mùa đông. Tuy nhiên, thời tiết đầu năm nay khắc nghiệt hơn mọi năm. Trong khi đó, mưa lớn và tuyết rơi dày vẫn đang ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt của người dân ở nhiều khu vực ở Pakistan, ít nhất 26 người đã thiệt mạng trong các sự cố do thời tiết gây ra. Theo Cơ quan Khí tượng Pakistan, lượng mưa ở tỉnh Balochistan có nơi đo được lên tới 56mm. Dự báo, tình hình mưa tuyết sẽ tiếp diễn trong vài ngày tới ở nhiều khu vực trên cả nước, trong đó có thủ phủ Quetta của tỉnh này.

Tin thể thao:

Barca sa thải Valverde, bổ nhiệm HLV mới: Barcelona đã bất ngờ sa thải HLV Ernesto Valverde và bổ nhiệm HLV mới, dù cho đội bóng xứ Catalunya đang đứng đầu BXH La Liga. Quyết định này đến chỉ vài ngày sau khi Barcelona thua Atletico Madrid ở bán kết Siêu cúp Tây Ban Nha. Còn ở La Liga, dù đang dẫn đầu bảng, nhưng Barca chỉ hơn Real Madrid về hiệu số bàn thắng bại. Ngay sau tuyên bố này, ban lãnh đạo Barcelona đã công bố người kế nhiệm Valverde ở Camp Nou. Đó là HLV Quique Setien, cựu HLV trưởng của Real Betis. Đây là một quyết định khá bất ngờ, bởi trước đó có nhiều thông tin rằng người được chọn sẽ là cựu huyền thoại Xavi, người đang dẫn dắt Al Sadd ở giải vô địch Qatar. Được biết, bản hợp đồng giữa Setien và đội chủ sân Nou Camp sẽ có thời hạn 2 năm.

Atletico Madrid muốn chiêu mộ Lacazette: Mặc dù Atletico Madrid rất muốn mua Edinson Cavani trong tháng này, tuy nhiên PSG không chịu để chân sút người Uruguay trong tháng Giêng. Điều đó có nghĩa là Cavani sẽ rời PSG vào cuối mùa theo dạng chuyển nhượng tự do vì hợp đồng của anh với đội bóng của Pháp sẽ đáo hạn vào Hè 2020. Lacazette là phương án B của Atletico Madrid. Đội bóng thủ đô Madrid sẵn sàng mang Thomas Lemar ra để đổi lấy Lacazette. Atletico Madrid chỉ ghi được 22 bàn ở La Liga mùa này nên HLV Diego Simeone muốn mua một chân sút đẳng cấp về để tăng cường hàng công cho đội bóng. Lacazette đã ghi được tổng cộng 41 bàn thắng trong 105 lần ra sân cho Arsenal.

Thêm dấu hiệu cho thấy Bruno Fernandes sắp gia nhập MU: MU và Sporting Lisbon đang tiếp tục đàm phán về trường hợp của tiền vệ Bruno Fernandes. Theo Daily Mail, MU và Sporting Lisbon đã đàm phán tại một văn phòng ở London vào hôm thứ Sáu tuần trước. Ngôi sao người Bồ Đào Nha sẽ cập bến Old Trafford nếu 2 bên đạt được thoả thuận về mức phí chuyển nhượng. Sporting Lisbon đã yêu cầu mức phí chuyển nhượng là 64 triệu bảng. Trong khi đó, MU đưa ra đề nghị là 50 triệu bảng cộng với 10 triệu bảng phụ phí. Bruno Fernandes đã thể hiện mong muốn chuyển tới MU sau khi đội bóng chủ sân Old Trafford tiếp cận anh vào TTCN mùa Đông này. MU rất muốn có một tiền vệ mới do Scott McTominay và Paul Pogba đã bị chấn thương.

Barca nhắm 2 tiền đạo thay Luis Suarez: Trong thông báo phát đi ngày hôm nay, Barcelona cho biết tiền đạo Luis Suarez đã phẫu thuật chấn thương đầu gối thành công. Tuy nhiên, thời gian Suarez dự kiến nghỉ để hồi phục không phải 6 tuần mà là 8 tuần. Điều đó đồng nghĩa mùa giải 2019-20 đã khép lại với chân sút người Uruguay. Mất Suarez dài hạn, Barca buộc phải tính đến phương án thay thế ngay phiên chợ Đông này. Theo trang Goal.com, hai mục tiêu được Barca đưa vào tầm ngắm là Lautaro Martinez (Inter Milan) hoặc Carlos Vela của Los Angeles FC.

Marcus Rashford không chấn thương: Trận MU-Norwich ở vòng 22 Ngoại hạng Anh, Marcus Rashford một lần nữa thể hiện vai trò không thể thay thế trong đội bóng. Anh lập một cú đúp giúp Quỷ đỏ thắng đậm đối thủ 4-0. Sau khi ghi 2 bàn thắng, Rashford được rút ra ở phút thứ 60. Việc Rashford bất ngờ rời sân làm dấy lên lo ngại về nguy cơ cầu thủ 22 tuổi dính chấn thương. Tuy nhiên, trên trang cá nhân, Rashford đã báo tin vui tới người hâm mộ. Anh cho biết hoàn toàn sẵn sàng cho trận đấu lại với Wolves ở FA Cup vào thứ Tư tuần này.

Thống kê đáng kinh ngạc về "đá tảng" MU. Từ chỗ bị chê trách không ít, Lindelof đã hòa nhập khá tốt vào lối đá của MU và đang cho thấy sự chắc chắn đáng kinh ngạc. Trang chủ MU vừa đưa ra thống kê rằng, chưa có cầu thủ nào vượt qua được Lindelof ở Premier League mùa này. Rõ ràng, Lindelof đang dần chơi tốt hơn khi đá cạnh Harry Maguire.

Arsenal chia tay SAO Hy Lạp. Sau khi cho mượn 2 tài năng trẻ, HLV Arteta bất ngờ đẩy đi một cầu thủ nằm trong đội hình chính. Cụ thể trang twitter của Nurnberg vừa đưa ra thông báo chính thức về việc câu lạc bộ đã chiêu mộ thành công Konstantinos Mavropanos dưới dạng cho mượn. Trung vệ người Hy Lạp sẽ thi đấu tại Bundesliga 2 cho đến hết phần còn lại của mùa giải.

Mourinho đón "đá tảng Serie A" với giá kỷ lục. Theo tờ El Desmarque, Tottenham dự tính chi 100 triệu euro cho thương vụ chiêu mộ trung vệ Kalidou Koulibaly của Napoli. "Quái thú phòng ngự" này chính xác là chữ ký mà Jose Mourinho từng theo đuổi rất lâu. Koulibaly sở hữu sức mạnh cùng những phẩm chất phòng ngự mà nhà cầm quân 56 tuổi rất mong đợi. Nếu Koulibaly chính thức gia nhập Tottenham, đây sẽ là "bom tấn" khiến Ngoại hạng Anh phát sốt. Theo đó, cầu thủ này sẽ chính thức vượt mặt Harry Maguire của MU để trở thành hậu vệ đắt giá nhất lịch sử chuyển nhượng.

Eriksen đồng ý ký hợp đồng với Inter Milan: Theo Gazzetta dello Sport, Christian Eriksen đã đồng ý ký hợp đồng có thời hạn 4 năm rưỡi với Inter Milan. Nếu đội chủ sân Giuseppe Meazza muốn có tiền vệ sáng tạo người Đan Mạch ngay từ tháng 1, họ sẽ phải chi 17 triệu bảng cho Tottenham trong thị trường chuyển nhượng mùa Đông này.

Wolves chạy đua giành chữ ký của sao tuyển Pháp: Theo Goal, CLB Wolves của Anh đang muốn đưa về sân Molineux ngôi sao chạy cánh Thomas Lemar của Atletico Madrid ngay trong thị trường chuyển nhượng mùa Đông năm nay. Ngoài Wolves, nhiều đại gia của Ngoại hạng Anh như Arsenal, Chelsea và Tottenham cũng đang quan tâm đến cầu thủ người Pháp.

Iran gặp vận đen dù họ cố tỉnh táo trong “ván cờ” chết người với Mỹ

Hành động nguy hiểm và tàn khốc từ phía Mỹ

Trong cả năm 2019, mối quan hệ giữa Iran và Mỹ đã căng thẳng sẵn. Vào đầu năm 2020, tình trạng căng thẳng đó lên đến đỉnh điểm như bên bờ vực chiến tranh khi quân đội Mỹ, với sự hỗ trợ của mạng lưới tình báo, bất ngờ tung đòn không kích giết chết tướng Iran Qassem Soleimani vào sáng sớm ngày 3/1, ngay tại Sân bay Quốc tế Baghdad ở Iraq.

Vụ ám sát tướng Soleimani bằng phi cơ không người lái (UAV) thực sự bất ngờ và rùng rợn. Nó gây ngạc nhiên cho cả công chúng Mỹ lẫn đồng minh của Mỹ. Hành động táo bạo đó gây tranh cãi cả trong nội bộ Mỹ về khía cạnh pháp lý. Ngoại trưởng Nga cũng lên tiếng khẳng định vụ sát hại này là trái với luật pháp quốc tế. Chính phủ Iraq, nơi xảy ra vụ ám sát, cũng nói rằng Mỹ đã vi phạm chủ quyền quốc gia của mình.

Trong vụ việc này, bằng 4 quả tên lửa Hellfire chỉ trong thời gian cực ngắn, Mỹ đã sát hại không chỉ tướng Iran Soleimani (chỉ huy lực lượng Quds tinh nhuệ bên trong Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran) mà còn cả vài trợ lý Iran của ông, qua đó gây chấn động hàng ngũ cấp cao Iran về mặt danh dự và cả khía cạnh an ninh nữa. Vì Soleimani được đánh giá là nhân vật có ảnh hưởng số 2 ở Iran chỉ sau có Lãnh tụ tối cao Đại giáo chủ Khameni. Nếu Soleimani có thể bị giết chóng vánh như thế thì về lý thuyết Mỹ có thể dễ dàng đoạt mạng cả những quan chức cấp cao khác của Iran.

Rõ ràng Mỹ, cụ thể là Tổng thống Trump và các phụ tá của ông, đã sẵn sàng chơi ván cờ chết người với Iran bằng việc phê chuẩn ám sát Soleimani. Trong ván cờ thế đó, ai đi sai dù chỉ một nước sẽ bị chiếu tướng tức thì. Về phía Iran, do bối rối, do xúc động, và do công tác tổ chức kém nên đã xảy ra sự cố giẫm đạp lên nhau trong tang lễ dành cho Soleimani ở Iran. Hậu quả là có thêm 56 người dân Iran chết oan cùng hàng trăm người khác bị thương.

Mỹ gây thiệt hại nặng, tạo thế khó xử cho Iran

Vụ ám sát tướng Iran vào ngày 3/1/2020 thực sự đã gây thiệt hại lớn cho Iran ngay từ lúc đó. Iran đã mất đi một viên tướng có đầu óc chiến lược và có tầm ảnh hưởng trong quân đội và xã hội Iran. Không những vậy, niềm tự hào của một dân tộc, một đất nước đã bị đụng chạm nặng nề. Chính quyền Iran ngay sau đó đứng trước áp lực từ các đồng minh và từ chính dân chúng của mình. Họ buộc phải phản ứng, không chỉ bằng lời nói mà còn cả hành động thực địa, ít nhất là ở mức độ tương xứng.

Tuy nhiên, việc lựa chọn cách thức phản ứng không phải là điều dễ dàng đối với Iran trong bối cảnh hiện nay. Nền kinh tế của họ đang khó khăn, nền chính trị có nhiều bất ổn định với các cuộc biểu tình... Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và tung nhiều đòn trừng phạt kinh tế nặng nề nhằm vào Iran. Nếu phản ứng của Iran không chính xác, Mỹ có thể dễ dàng lấy cớ để dùng vũ lực quân sự tấn công Iran trên quy mô lớn, đồng thời siết chặt bao vây cấm vận.

Quả thực Mỹ không phải “vừa đâu” trong tình huống gây hấn lần này - họ đã tính toán kỹ càng, chủ động tiêu diệt một mục tiêu có giá trị, trên lãnh thổ không phải thuộc Iran, chứ không phải là tiêu diệt hàng loạt quân nhân Iran ngay trên đất Iran. Mỹ cũng đã quy hàng loạt tội lỗi cho viên tướng để biện minh cho việc sát hại ông.

Bài toán đặt ra cho Iran còn khó ở chỗ nếu Iran đáp trả quân Mỹ trên đất Iraq thì sẽ lại động chạm đến vấn đề chủ quyền của Iraq. Ngoài ra, nếu Iran tấn công không chính xác, hỏa lực của họ có thể trúng dân thường Iraq, từ đó lại gây ra khủng hoảng ngoại giao tệ hại cho Iran. Còn nếu trúng lính Mỹ thì nhiều khả năng Mỹ sẽ không để yên, vì như Tổng thống Trump đã nói, cơn thịnh nộ của Mỹ sẽ dồn lên 52 mục tiêu ở Iran.

Thực sự Iran cần trả thù cho tướng Soleimani nhưng họ chưa thực sự sẵn sàng cho một cuộc chiến đẫm máu và kéo dài vào lúc này. Họ cần hòa bình. Họ chắc chắn đã rút ra nhiều bài học từ cách phản ứng thái quá với Đại sứ quán Mỹ ở Iran vào năm 1979 và từ kinh nghiệm của nhiều nước khác trong cuộc đối đầu với Mỹ.

Iran “chơi” đòn cân não đáp trả như thế nào?

Mọi thứ thật khó lường như vậy nên thế giới đã hồi hộp nín thở chờ đợi Iran đáp trả Mỹ. Và Iran đã bắn thật, với một loạt 22 quả tên lửa đạn đạo phóng từ lãnh thổ Iran sang Iraq, rơi xuống 2 căn cứ có quân Mỹ đồn trú vào sáng sớm ngày 8/1/2020 (theo giờ địa phương). Đây là lần đầu tiên Iran tấn công trực diện vào Mỹ về mặt quân sự kể từ Cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979.

Hình ảnh vệ tinh cho thấy lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran đã bắn rất chính xác, trúng được nhiều mục tiêu bên trong 2 căn cứ trên, bao gồm nhiều tòa nhà của căn cứ. Đáng lưu ý, Iran bắn một loạt tên lửa đạn đạo uy lực như vậy nhưng lại không gây thiệt hại về người cho cả Iraq và Mỹ (theo xác nhận của hai nước này).

Ngay trước giờ bắn, Iran đã kịp thông báo cho đồng minh Iraq để thể hiện sự tôn trọng cũng như để giúp Iraq sơ tán người kịp thời trước làn đạn của Iran (mà khi Iran làm thế, Mỹ cũng sẽ được biết thông tin đó nhờ vào quan hệ Mỹ-Iraq hiện nay). Không những vậy, Iran còn tấn công vào sáng sớm, vào giờ lính Mỹ cơ bản đi ngủ, không tuần tra huấn luyện. Các căn cứ bị tấn công lại nằm ở vùng xa, hẻo lánh, dân cư thưa thớt.

Thực tế này cho thấy có khả năng cao là Iran cố tình bắn không trúng lính Mỹ và không gây thương vong cho lính Mỹ, nhưng vẫn phô diễn được vũ khí và trình độ bắn chính xác của mình. Thông điệp đã trở nên rõ ràng: Iran muốn bảo vệ danh dự, trả thù cho tướng Soleimani, răn đe Mỹ chớ có phiêu lưu, nhưng vẫn thể hiện sự chừng mực, thiện chí, không muốn bắt Mỹ phải trả “nợ máu” để từ đó làm căng thẳng leo thang nguy hiểm.

Cách trả đũa bằng tên lửa đạn đạo tuy mạo hiểm nhưng vẫn ít rủi ro thất bại hơn so với dùng máy bay ném bom hoặc phi cơ không người lái (khó thực hiện hơn), đồng thời thể hiện được năng lực tiêu diệt hàng loạt (nên có sức răn đe lớn).

Iran đã chủ động lùi vì họ biết thế khó của mình – đã bị bao vây bao năm và không có nhiều đồng minh tin cậy và đủ lớn, sẵn sàng sống chết vì mình. Nói cách khác, Iran đã tỉnh táo để tránh rơi vào bẫy khiêu khích của đối phương.

Vận đen vẫn còn với Iran

Đúng là vận đen vẫn chưa buông tha Iran. Sau vụ 56 người Iran giẫm đạp lên nhau đến chết, lại còn một điều khủng khiếp nữa xảy đến với quốc gia Trung Đông này: Ngày 8/1/2020, chỉ vài tiếng đồng hồ sau loạt tên lửa trả đũa, Iran đã vô tình bắn nhầm (bằng tên lửa phòng không) một máy bay chở khách của hàng không Ukraine, khiến tổng cộng 176 người trên máy bay thiệt mạng, trong đó có 82 công dân Iran và 63 (hoặc 57) công dân Canada.

Sự kiện này phản ánh tâm lý căng thẳng ở Iran trong cuộc đối đầu với Mỹ. Sáng 8/1, khi họ phóng hàng loạt tên lửa vào căn cứ Mỹ là họ đã “vuốt râu hùm” của một siêu cường hàng đầu chứ không phải chuyện đùa nữa rồi. Trong tâm lý căng cứng do phải nghênh đón phản đòn của Mỹ, lực lượng phòng không Iran đã mắc sai lầm và nhận diện máy bay dân sự Ukraine thành tên lửa hành trình và ra tay đánh chặn một cách tai hại.

Iran lại bị đẩy vào một cuộc khủng hoảng mới: Sức ép lên án và đòi bồi thường từ phương Tây và sức ép từ những người biểu tình và chê bai chính phủ trong nội bộ đất nước Iran. Một số nước phương Tây lên án Iran đã vô trách nhiệm khi vẫn mở cửa không phận trong lúc có chiến sự, còn một bộ phận dân chúng Iran chê lực lượng quân sự nước này là yếu kém, không hiệu quả - họ tỏ ra mệt mỏi trước cả Tổng thống Mỹ Trump lẫn Lãnh tụ tối cao của Iran Khamenei.

Iran đã bộc lộ sự lúng túng khi ban đầu thì phủ nhận chuyện bắn nhầm máy bay Ukraine, coi đó là đòn tâm lý chiến của phương Tây, nhưng chỉ một thời gian sau đó (vào ngày 11/1/2020) lại thừa nhận là đã bắn nhầm. Sự cố này rõ ràng khó che giấu vì nó liên quan đến hãng bay nước ngoài và công dân phương Tây, lại xảy ra ngay gần sân bay quốc tế ở thủ đô Tehran (chứ không phải một nơi xa xăm nào đó). Báo chí và tình báo phương Tây đã phân tích và dự báo chính xác về khả năng phòng không Iran đã mắc sai lầm chết người đó.

Như vậy Iran lại một lần nữa bị dồn ép vào tình thế khó. Chỉ từ 4 quả tên lửa Hellfire hôm 3/1/2020, Mỹ đã trực tiếp giết chết 4 hoặc 5 người thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, rồi qua đó gián tiếp dẫn tới cái chết của 56 thường dân Iran dưới mặt đất và sau đó là 82 công dân Iran đi máy bay. Tang thương chồng lên tang thương ở Iran và giới lãnh đạo quốc gia này tất yếu chịu nhiều búa rìu cả trong và ngoài nước.

Dù Iran đã sớm chủ động nói lời xin lỗi về vụ bắn nhầm máy bay và cam kết hợp tác tích cực để khắc phục hậu quả (một sự xuống thang rất đáng kể), các thách thức đang đợi họ phía trước vẫn rất lớn và ngổn ngang, đòi hỏi phải vô cùng tinh tế và tỉnh táo thì mới mong vượt qua một cách ổn thỏa.

Tỷ giá đô la Úc so với đồng đô la Mỹ ngày 14/01/2020 là 1 AUD = 0.690 USD.

Tỷ giá đô la Úc so với Việt Nam Đồng ngày 14/01/2020 là 1 AUD = 15,972 VND.

Theo Trung tâm dự báo thời tiết, thứ Tư tại Sài Gòn, trời nhiều mây, ngày nắng, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 23 đến 33 độ.

Tại Hà Nội, trời nhiều mây, ngày nắng, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 19 đến 26 độ.

Tại Adelaide, trời có mây rải rác, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 17–28 độ.

Tại Brisbane, trời nhiều mây, trong ngày có mưa rào, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 22–27 độ.

Tại Sydney, trời có mây rải rác, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 20–28 độ.

Tại Melbourne, trời có mây rải rác, độ ẩm cao, chiều tối có mưa rào, gió nhẹ. Nhiệt độ dao động từ 21–31 độ.

Cẩm Nhung – Hồng Đào